Historie van de Oldijk - Ezinge

1698 - januari 1731 Jacob Clasen met later Deeuwertien Jans

In latere vermeldingen blijkt, dat Jacob Clasen in 1698 leningen was aangegaan. Daarom ga ik er van uit, dat hij in dat jaar Suttumaheerd heeft gekocht.

Jacob Clasen (Claesen, Claassen) was een zoon van Claes Jacobs en Martien Peters en is geboren rond 1669. Jacob had in ieder geval ook nog twee zussen, Claeske en Meijse.

Op 10 juni 1690 liet Jacob Clasen een bekwaamheidsverklaring aanvragen door zijn voogden.


Geregt van Ezinge

Deze vermelding is niet makkelijk te lezen, daarom hier een “leesbare” tekst:

“Reghtdagh tot Esinge den 10 Junij 1690
Op den Rigter vam de erb. Jacob Clasen olt int 21ste Jaer soond van Claes Jacobs en Martien Peters sijn gewesene huisfrouwe getekent bij Claes Tijmens voormond, Dirck Weickes sibbe en Popke Jacobs vreemde voogden, : heeft het Ed. Gerichte deselve Jacob Clasen veniam atatis
(meerderjarigheidsverklaring) geaccordeert en geauthoriseert om sijne goederen van nu vortaen selves te administreeren.”

Hij bleef eerst vrijgezel en genoot kennelijk van het leven. Op 3 mei 1695 ging het mis toen hij het erg gezellig had gehad met Grietje Egges in het huis van Gaike te Fransum.

Op 28 oktober 1695 komt een zaak daarover voor het Gerecht van Ezinge wegens Hardeweer:
“Grietje Egges laat paena een marck richtelijken citieren Jacob Clasen tot Suttum ten einde deselve haer volgens gedane belofte ende gegevene trouw nae kerken ordre sal moeten laten solemniseren als met de impetrantinne heeft ingegaen ende de Impt selfe compareerende ende verclarende dat sij in de maij maandt 1695 bij Gaike Huis tot Fransum seven schellingen van Jacob Clasen op trouw heeft ontfangen met handt ende mondelijke beloften ende een dagh off twie daar nae de Impt weder bij die Ged: komende ende hem vrage off het hem noch wel bewist was dat hij haar sulke belofften ende trouw gevinge hadde gedaen waer op de Ged: soude gesegt hebben dat sij dat selve maar soude behouden maar sij sullen het soo lange stilhouden als sijn suster Claeske wederom uijt de craem genesen was ende dat hij sulcks wel expres meende, Ged: comparerende ende in langende een verbaalcedulle luidende alsoo: .”

Grietje Egges liet dus op straffe van een mark gerechtelijk dagen Jacob Clasen tot Suttum om haar kerkelijk te huwen, omdat hij haar de trouwbelofte gedaan had en zij in mei 1695 in Gaike huis tot Fransum ten teken daarvan zeven schellingen had ontvangen, met hand en mondelijke beloften. Een dag of twee daarna kwam zij weer bij Jacob en vroeg hem of hij nog wel wist dat hij die belofte gedaan had en ‘trouwgevinge’ geschonken had, waarop hij gezegd zou hebben dat zij het geschenk mocht houden, maar het zo lang stil moest houden totdat zijn zuster Claeske weer uit de kraam genezen was, maar dat hij het wel meende. (Claeske was getrouwd met Tonnis Jansen, zie verderop in deze episode).

Jacob Clasen was nog niet zo maar van deze Grietje af, die bleef doorprocederen. Ze deed een beroep op het “armenrecht” en kreeg een gratis advocaat toegezen, advocaat Bruininge. Ze liet ook een aantal getuigen oproepen: Ebbe Carsijns, Geertjen Clasens, Evert Tieerts en Alef Itens.
Ook Jacob Clasen liet zich door een advocaat bijstaan, advocaat Hovinge.
De zaak werd op 9 december 1695 wat gerekt door erop te wijzen, dat de tenaamstelling onjuist was. Het moest niet Jacob Clasen maar Jacob Claesen zijn volgens de verdediging.
Helaas ben ik niet tegengekomen hoe deze zaak is afgelopen. Duidelijk is in ieder geval wel dat hij niet met haar is getrouwd.

Jacob Clasen verhuurde kennelijk land aan zijn vader Claas Jacobs op Oldijk 5, waarvan de huur op 3 februari 1695 door Jacob werd opgezegd.

Opnieuw moest Jacob Clasen voor de rechtbank veschijnen. Hij had “Godlastelijke taal” gebruikt in het huis van Gijse Jansens. Jacob verklaarde op 27 juni 1696 voor de rechtbank dat hij dronken was geweest.

Jacob Clasen kon het vloeken niet laten, op 4 mei 1698 moest hij hiervoor opnieuw in het Rechthuis verschijnen. Peter Ites, had hem daartoe gedaagd.

“Peter Ites wedman tot Ezinge gevraagd zijnde zodanige Jacob Clasen van het gerichte gedaagd zijnde over het godslasterlijke spreken hem had bejegend verklaart onder de eed bij hem bereids gepresteerd dat hij aan Jacob Clasen het gedane dagement met een geschrift hebbende doorgelezen hij Jacob Clasen daarop gezegd had, dat hij niet … had gedacht dat de grietman het zo hoog zou hebben opgenomen, dat ener Harmen op Den Ham in de slaapstede zijnde geweest zodane redenen ook wel meermalen had gezegd.”

Een vervolg kwam o.a. in een vermelding van de rechtbank van 27-6-1698. Peter Ites was naast wedman ook herbergier en caféhouder in het Regthuis, huidig Torenstraat 10 te Ezinge.


27 juni 1698 deel verslag gerecht Jakob Clasen over godslastelijk spreken (Gron.Arch.)

Op 2 juli 1698 liet het gerecht ambtshalve dagen Jacob Clasen tot Hardeweer om als naar recht gestraft te worden vanwege godslasterlijke taal in het huis van Gijse Jansen wed. tot Ezinge. Jacob ging diep door het stof.

Op 15 mei 1700 vinden we bij een regtdag te Ezinge en Hardeweer Jacob Clasen weer eens terug. Hij heeft dan een rechtelijke opzegging laten doen aan Jelte Janssen aldaar van 200cargl kapitaal en uit verscheidene renten van dien tegen naast komende mei 1700 volgens verzegeling van 4 mei 1698. Gedaagde was niet verschenen.

In hetzelfde jaar hertrouwde zijn zus Claaske Clasens als weduwe van Tonnis Janssen met Jan Aljes. Zij liet voogden aanstellen over haar 2 minderjarige kinderen, die ze bij Tonnis Janssen had gekregen (zie eerder in deze episode). Jacob Clasen treed op als sibbevoogd, de overige voogden zijn Jan Luitjens uit Winsum als voormond en Jan Writzers als vreemde voogd. Vermoedelijk was Jan Luitjens een zwager van Jacob Clasen en dus getrouwd met een zus van hem.
Toen Jan Luitjens in 1704 overleed werd in zijn plaats Roelof Janssen van Fransum als voogd aangesteld. Jacob Clasens is dan nog steeds de sibbevoogd.

Op 22 juni 1705 werd Jacob Clasen aangesteld als voormond over de kinderen van zijn overleden zus Claeske Clasen, die zoals eerder genoemd getrouwd was met Jan Alijes.

Verkoop blote eigendom Oldijk 10
Op 6 juni 1707 werd het blote eigendom van Oldijk 10 verkocht door Helena van Dam, de vrouw van Hieronimus Alberti aan Jacob Rosevelt voor 6000 Carolie guldens.

“Helena van Dam, vrouw van Hieronimus Alberti, kolonel van een regiment infanterie ten dienste der Verenigde Nederlanden, verkoopt aan Jacob Rosevelt, luitenant van het Burgerlijke Regiment van onze stad haar plaats of heerd land gelegen te Hardeweer onder de klokslag van Ezinge, genaamd Zuttema heerd, groot 73¼ grasen, meierwijze door Jacob Clasen en Deeuwertien Jans (ehel.) gebruikt, aan wie de behuizing toebehoort, ook in hun respetievelijke jaarmalen, wordende deze heerd verkocht met zijn rechten en privileges, zoals Redger-rechten, collaties, gestoelten in de kerk, graven en lijkstenen in of buiten de kerk, vrije jacht, visserij en andere rechten op deze plaats vallende. Ten noorden de heren Cremers, ten oosten en zuiden Harmen Sijbrants en consorten en ten westen deze provincie. Koopsom 6.000 car. Gld.”
(Groninger Archieven, - IIIx 85 fol.29 - 6 juni 1707)

Op 2 mei 1719 liet Jan Alijes, echtgenoot van Claeske Clasens (zus van Jacob Clasen) nog een vervangende voogd aanstellen over de dan nog minderjarige dochter van Claeske uit haar vorige huwelijk met Tonnis Jansen. Vreemde voogd Jan Writzers is dan overleden, Jan Alijes laat zichzelf dan aanwijzen als vreemde voogd.

Op de dijkrol van Humsterland vinden we in 1720 Jacob Claesen (die daar dan Jacob Claessen wordt genoemd) terug als meier van Oldijk 10.

Het ging financieel niet goed met Jacob Clasen.
Nadat eerst op 17 mei 1730 de diakenen van Fransum bij hem een schuld van 300cargls claimden, kreeg even later landeigenaar Rosevelt op 16 juni 1730 van het geregt van Ezinge en Hardeweer toestemming om huis en have van Jacob Clasen op 30 juni 1730 bij executie te verkopen. Kennelijk was Jacob Clasen nogal achter met de betaling van zijn huurpenningen.
Wat de verkoopprijs was van de boerderij verluidt de geschiedenis niet, waarschijnlijk is de boerderij toen gekocht door Berent Harms.

Volgende periode